Πέμπτη 2 Ιουνίου 2005

Χωριά του Ασπροποτάμου



Το Στεφάνι (παλαιά ονομασία Σκληνιάσα) είναι το υψηλότερο χωριό του Νομού Τρικάλων, σκαρφαλωμένο σε υψόμετρο 1.350 μέτρων στην πλαγιά του Κέδρου. Είναι το πρώτο χωριό στο οποίο μπορεί να φθάσει ο επισκέπτης μόλις περάσει τον αυχένα της Κιάτρα Μπροάστα που αποτελεί τον υδροκρίτη μεταξύ Πηνειού και Αχελώου. Ο μήκους 7 χιλιομέτρων δρόμος που οδηγεί στο Στεφάνι αφήνοντας τον κύριο οδικό άξονα ανηφορίζει τη στενή δασωμένη κοιλάδα του Σκληνασιώτικου ρέματος. Ο επισκέπτης που θα θελήσει να συνεχίσει στην καλοσυντηρημένη δασική οδό κατά μήκος του ρέματος θα διασχίσει το πιο παρθένο δάσος της περιοχής για να φτάσει έπειτα από μία υπέροχη διαδρομή 20 περίπου χιλιομέτρων στο χωριό Ανθούσα.



Το Δεσποτάτο είναι το μεγαλύτερο σε έκταση χωριό της περιοχής, απλωμένο σε δύο μαχαλάδες στις πλαγιές της Πάντια Ούρσα και στα ριζά της Γκιώναλης αντίστοιχα. Ανάμεσα στους δύο μαχαλάδες ρέει ο Δεσποτικός, ένας από τους σημαντικότερους κλάδους του Ασπροποτάμου. Το Δεσποτάτο περιβάλλεται από πυκνό ελατοδάσος και από υψηλές κορυφές, πολλές από τις οποίες ξεπερνούν σε ύψος τα 2.000 μέτρα, αποτελεί δε ιδανικό ορμητήριο για ορειβασία και πεζοπορίες. Καταστράφηκε ολοσχερώς από τα γερμανικά στρατεύματα τον Οκτώβριο του 1943 και ξαναχτίστηκε σταδιακά από τις αρχές της δεκαετίας του 1950. Απέχει 2 χιλιόμετρα από τον κεντρικό οδικό άξονα.




Πολύ κοντά στο Δεσποτάτο βρίσκεται ο μικρός κτηνοτροφικός οικισμός των Δολιανών που είναι χτισμένος σε ένα πλάτωμα σε ύψος περίπου 1.250 μέτρων με ωραία θέα προς την κοιλάδα του Ασπροποτάμου και τις γύρω κορυφές. Στα Δολιανά οδηγεί πρόσφατα ασφαλτοστρωμένος δρόμος που ξεκινά από τις δασικές εγκαταστάσεις στη θέση Κουκουφλί, πάνω στον κύριο οδικό άξονα.




Ο θερινός οικισμός των Σαρακατσάνων βρίσκεται σε ένα μεγάλο ισάδι σε υψόμετρο 1.300 μέτρων, απέναντι από την απόκρημνη κορυφή Τζουάνα και σε απόσταση 3 χιλιομέτρων από το Δεσποτάτο. Οι παραδοσιακές σαρακατσάνικες καλύβες έχουν πλέον αντικατασταθεί από ξύλινες κατασκευές, ωστόσο τα Κονάκια εξακολουθούν να διαφέρουν σε χαρακτήρα από τους υπόλοιπους οικισμούς του Ασπροποτάμου, ταξιδεύοντάς μας μερικές δεκαετίες πίσω στο χρόνο. Εναλλακτική πρόσβαση γίνεται από το χωριό Παλαιοχώρι Καλαμπάκας μέσω του αυχένα Γκολέμι με δρόμο μέτριας βατότητας.




Η παλιά Βελίτσαινα, βρίσκεται σε απόσταση 2 χιλιομέτρων από τον βασικό οδικό άξονα. Περιβάλλεται από τις δασωμένες κορυφές του όρους Κέδρος. Διαθέτει την καλύτερη ξενοδοχειακή υποδομή στον Ασπροπόταμο και είναι από διοικητική άποψη η έδρα της Διευρυμένης Κοινότητας του Ασπροποτάμου στην οποία έχουν υπαχθεί τα περισσότερα χωριά της περιοχής.




Το Κατάφυτο (παλιά ονομασία Κότορη) κάθε άλλο παρά διαψεύδει το όνομά του καθώς περιβάλλεται από πυκνά δάση ελάτης και βελανιδιάς. Είναι το πρώτο από τα τρία χωριά που συναντά ο επισκέπτης καθώς ανηφορίζει από τα Τρία Ποτάμια προς τις πηγές του χαλικιώτικου Ασπροπόταμου. Απέχει μόλις 1 χιλιόμετρο από το ποτάμι και η ευκολία της πρόσβασης εξηγεί ίσως το γεγονός ότι είναι από τα ελάχιστα χωριά της περιοχής που δεν ερημώνουν εντελώς στη διάρκεια του χειμώνα.



Η Λίπιντζα ή Βλαχολεπενίτσα, όπως είναι το παραδοσιακό όνομά της, είναι χτισμένη σε μια όμορφη κοιλάδα σε πολύ μικρή απόσταση από τον χαλικιώτικο κλάδο του Ασπροποτάμου. Έχει ανακηρυχθεί παραδοσιακός οικισμός. Συνδέεται με τους Καλαρρίτες των Ιωαννίνων με δρόμο κακής βατότητας (σχεδιάζεται η βελτίωση και ασφαλτόστρωσή του) που ανεβαίνει έως την αλπική ζώνη στα 1.900 μέτρα προσφέροντας ανεπανάληπτη θέα προς όλη τη Νότια Πίνδο.



Το παλαιότερο χωριό της περιοχής, με γραπτά τεκμήρια που οδηγούν στα τέλη της βυζαντινής περιόδου, το Χαλίκι διατηρεί ακόμα πολλά από τα παραδοσιακά του χαρακτηριστικά, όπως εκκλησίες, αρχοντικά και γεφύρια. Αποτελεί τη βάση εκκίνησης για όσους θέλουν να επισκεφθούν τις πηγές του Αχελώου στη Βερλίγκα και στη Ρόνα ή να ανεβούν στην υψηλότερη κορυφή του όρους Περιστέρι στα 2.295 μέτρα. Είναι το πιο απομακρυσμένο από τον κύριο οδικό άξονα χωριό του Ασπροποτάμου, όμως η σχετική γεωγραφική του απομόνωση θα αρθεί με τη σχεδιαζόμενη ασφαλτόστρωση του δρόμου που οδηγεί στο Ανήλιο και το Μέτσοβο.




Το παλιό Δραγοβίστι μετονομάστηκε σε Πολυθέα προσφέροντας πάντα αυτό που υποδηλώνει και το παλιό και το νέο του όνομα, μια εξαιρετική θέα προς την κοιλάδα του Ασπροποτάμου και τις πανύψηλες κορυφές του ορεινού συγκροτήματος της Κακαρδίτσας. Παρότι κάηκε από τα γερμανικά στρατεύματα το 1943 διατηρεί μερικά εντυπωσιακά σε όγκο και κατασκευή πέτρινα αρχοντικά. Απέχει 3 χιλιόμετρα από τον κύριο οδικό άξονα.




Ένα από τα ελάχιστα χωριά της περιοχής με καλλιεργήσιμη γη και μόνιμους κατοίκους, η Μηλιά βρίσκεται στις πλαγιές της Σκλήβας, μερικές δεκάδες μέτρα ψηλότερα από την κοίτη του Ασπροποτάμου. Αν, παρά τις φιλότιμες προσπάθειές σας, δεν καταφέρετε τελικά να ψαρέψετε πέστροφες στον Ασπροπόταμο, μπορείτε κάλλιστα να απευθυνθείτε στους Μηλιώτες για να γευθείτε τη μοναδική νοστιμιά τους: είναι οι καλύτεροι ψαράδες της περιοχής.



Αν και εδώ μερικές δεκάδες χρόνια έχει μετονομαστεί σε Αγία Παρασκευή, οι πάντες συνεχίζουν να την αποκαλούν με το παραδοσιακό της όνομα. Χτισμένη σε μια στενή κοιλάδα ανάμεσα στις κορυφές Κουρούνα και Σκλήβα, σχεδόν αθέατη από τον κύριο οδικό άξονα, η Τζούρτζια είναι ένα από τα μεγαλύτερα χωριά της περιοχής και απέχει 4 χιλιόμετρα από τον κύριο οδικό άξονα. Δεν έχει να επιδείξει ούτε ωραία θέα ούτε πλούσια δάση, διαθέτει όμως μερικές δεκάδες θαυμάσιες παραδοσιακές πετρόχτιστες κατοικίες που θα αποζημιώσουν τον επισκέπτη.




Χτισμένο σε μια απότομη πλαγιά της Κουρούνας σε υψόμετρο 1.000 περίπου μέτρων το Γαρδίκι είναι το πιο πυκνοδομημένο χωριό του Ασπροποτάμου. Όπως τα περισσότερα χωριά της περιοχής ερημώνει εντελώς τον χειμώνα και ξαναζωντανεύει το καλοκαίρι, ιδιαίτερα στο μεγάλο τριήμερο πανηγύρι του Δεκαπενταύγουστου όπου δημιουργείται κυριολεκτικά το αδιαχώρητο. Απέχει 3 χιλιόμετρα από τον βασικό οδικό άξονα που συνδέει το Περτούλι με τα χωριά του Ασπροποτάμου.




Η παλιά Μουτσάρα βρίσκεται χτισμένη μερικές μόλις δεκάδες μέτρα από το Μουτσαρίτικο ρέμα, στο βάθος της ίδιας κοιλάδας με το γειτονικό της Γαρδίκι, από το οποίο απέχει 2 χιλιόμετρα. Χωριό με άφθονα νερά και με εξαιρετικά δείγματα παραδοσιακής αρχιτεκτονικής, η Αθαμανία, αν και ελάχιστα γνωστή, είναι ένα από τα πιο ενδιαφέροντα χωριά του Ασπροποτάμου.